Panonsko more je vodeno prostranstvo koje je postojalo na prostoru Panonske nizije oko 30 miliona godina, a nestalo je prije oko 600.000 godina.
Zahvatalo je prostor između Alpa na zapadu i Dinarida na jugu i Karpata i Rodopida na istoku i jugoistoku. Panonsko more bilo je zaliv Paratetisa, koji je činio dio velikog praokeana Tetisa.
Na mjestu današnje Panonske reljefne cjeline postojalo je staro Panonsko kopno nastalo za vrijeme hercinske orogeneze. U oligo-miocenu, prije oko 34 miliona godina, došlo je do spuštanja i razlamanja panonskog kopna i formiranja panonskog basena. Staro panonsko kopno spušteno je duž više dislokacija, od kojih su najaktivnije bile: -Južna panonska (Savski tektonski rov), u kome su danas smještene riječne doline Save i Dunava i duž Dravske dislokacije (danas trektonski rov Drave u kome je smješten tok Drave).
Početkom miocena, prije oko 30 miliona godina, voda je iz Tetisa prodrla u ovaj basen i nastalo je veliko epikontinentalno more, poznato pod imenom Paratetis čiji se jedan dio naziva Panonsko more. Paratetis se pružao od današnjeg Bečkog basena, preko današnje Panonske i Vlaško-pontijske nizije do Crnog mora i Aralskog jezera na istoku. Ovo vodeno prostranstvo prekrivalo je prostor današnje sjeverene i istočne Hrvatske i BIH, zatim sjeveroistočne djelove Slovenije (Prekomurje), istočne djelove Austrije, zapad Slovačke, krajnji jug Češke, skoro cijelu Mađarsku, zapad Rumunije, dio Zakarpatske Ukrajine i značajan dio Srbije (Vojvodina, Šumadija, Pomoravlje)
Panonsko more je zauzimalo površinu od oko 200 000 km2, dužinu 800 km, širinu 600 km dok je maksimalna dubina bila oko 1000 metara. Ovo veliko epikontinentalno more u svojoj evoluciji prošlo je kroz 5 faza: mediteran, sarmat, panon, pont (jezerski stadijum) i levant (barski stadijum). Potvrde o slatkoj vodi su sedimenitni konglomerati, pješčari, laporci i krečnjaci u kojima su nađeni slatkovodni fosili školjaka kongerija, mali ostrakodi i listovii kopnenih biljaka. More je u ostacima pješčara ostavio ramenonošca Terebraturala i glavonošca Aturia, dok su u laporima nađene foraminifere. U toplijim i plićim djelovima mora, rasli su koralni grebeni i crvene alge Lithothamnium, a u zoni jakih talasa živeli su školjkaši debelih ljuštura poput Pectena, Ostrea i Chlamys, i veliki ježevi Clypeaster. U dubljem moru živjeli su školjkaši tankih nježnih ljuštura kao Amussium denudatum i Solenomya doderleini.
U kvartaru (2 miliona godina do danas) se ulazi u ledeno doba, odnosno naizmeniča topla i hladna razdoblja. Sredinom pleistocena došlo je do postepenog gubitka veze sa Sredozemnim morem, salinitet se smanjivao, more je počelo da se “raspada” na manja slatkovodna područja, da bi na kraju postalo kopno. Posljednje zaleđivanje u tom nizu bio je glacijal virm koji je trajao oko 100 000 godina. Prije 43 000 godina na ovom području je živio neandertalac koji se istjeravši medvjede uselio u njihove pećine. Kritična vremenska tačka za ljudsku civilizaciju je prestanak Ledenog doba (oko 11.000 do 10.000 pne), kad su mogli ostaci mora odnosno jezera da iscure u Crno more. Nedugo posle toga već imamo kulturu Lepenskog vira (počinje oko 8.000 pne) koja se formira na obalama Dunava u Đerdapu.
Kao dokaze Panonskog mora danas imamo mađarsko Balaton jezero, Đerdapsku klisuru na Dunavu, Crno More, Aralsko jezero, Bizovačke toplice, naslage soli u Tuzli, nalazišta nafte i gasa u Srbiji, Hrvatskoj itd..
Troja je u Srbiji ?!
Jedan čovek tvrdi da se Troja, grad opisan u Ilijadi, za kojim su tragali su brojni istoričari i arheolozi, nalazila ni manje ni više nego u sred Srbije.
Ilija Ogorelica, srpsko makedonski istražovač tvrdi da je drevnu Troju locirao u okolini Beograda.
Ogorelica kaže kako je Troju pronašao kod Beograda, tačnije na tromeđi između Rušnja, Riplja i Lipovačke šume.
Svetske poznate tetorije idu do toga se ovaj drevni grad nalazio od Male Azije pa do Skadra, ali i doline Neretve.
Međutim, Ilija Ogorelica, koji je i autor knjige „Banovo brdo kapija Troje“ ima sasvim novu teoriju.
On je u intervjuu objasnio da je u vreme Trojanskog rata na ovim prostorima i dalje postojalo Panonsko more, tačnije da je došlo do pregrađivanja “gvozdene kapije” kod Đerdapa čime je formirana velika vodena masa opisana u epu o Argonautima i u Ilijadi.
Takođe, Ogorelica u svojoj knjizi daje mapu koja pokazuje kako izgleda ovaj prostor iz vremena Trojanskog rata.
Ogorelica tvrdi da njegove tvrdnje potkrepljuju i toponimi na tom prostoru, pa je samim tim Velika Moštanica predstavlja mesto gde su grobnice ratnika poginulih u bitkama, a Mala Moštanica preedstavlja groblje koje se nalazi na mestu vojne bolnice u ahajskom logoru koji se tu nalazio tokom opsade.
Mesto sahrane heroja Ahila koji je poginuo u Trojanskom ratu, Ogorelica tvrdi da je Umka (Humka). On tvrdi da je pored Umke našao piramidalno brdo koje bi moglo da bude ta grobnica.
Prema Ogorelici, bojno polje je bilo Lipovačka šuma, a on kaže da je u Beloj reci kod Ripnja pronašao tragove južnih zidina Troje i najavio da će raditi iskopavanja kako bi dokazao svoju teoriju.
U svakom slučaju možete pogledati emisiju you tube kanala „Nauka i misterije Balkan“ gde je Ogorelica bio gost i tom prilikom izneo ove i mnoge druge teorije vezane za Panonsko more.
A.A
Preuzeto: www.putokaz.me / www.ekspres.net /you tube kanal: „Nauka i misterije Balkan“
